صنعت تنباکو
صنعت تنباکو یا صنعت دخانیات، از صنایع زیرمجموعه کشاورزی است و شامل افراد و شرکت‌هایی می‌باشد، که در زمینه تولید، آماده‌سازی، انتقال، تبلیغات و توزیع تنباکو، دخانیات و محصولات مرتبط با آن، فعالیت می‌کنند. صنعت تنباکو در سطح جهانی، یکی از صنایع بزرگ به‌شمار می‌آید.
محصول اصلی این صنعت، گیاهی به‌نام تنباکو است، که در هر محیط گرم و مرطوب، قابلیت رشد دارد و در همه نقاط زمین به‌جز قطب جنوب، کشت می‌شود.
تاریخچه
تنباکو از گذشته‌های دور در قارهٔ آمریکا مصرف می‌شده، تا زمانی که مهاجران اروپایی به آنجا رفته و این تجربه را به اروپا معرّفی کردند، جایی که بسیار محبوب شد. بسیاری از قبایل بومی آمریکا به صورت سنّتی تنباکو را در مزارعی در مکزیک در سال‌های ۱۴۰۰ تا ۱۰۰۰ قبل از میلاد، کشت و مصرف می‌کردند. قبایل شرقی آمریکای شمالی مقادیر زیادی از تنباکو را در کیسه به عنوان یک کالای تجاری قابل قبول حمل می‌کردند، و معمولاً آن را در پیپ‌های صلح (نوعی پیپ) در بزرگداشت‌های مقدّس یا مهر و موم معامله می‌کشیدند. در چنین مواقعی تنباکو
را در همهٔ مقاطع زندگی، حتّی در کودکی، می‌کشیدند. آن‌ها باور داشتند که تنباکو هدیه‌ای از طرف خالق است و دود بازدم شدهٔ آن، حامل تفکّرات و دعاهای انسان به بهشت است. قبل از توسعهٔ نژادهای «لایتر ویرجینیا» و «برلی سفید»، دود تنباکو بسیار ناملایم بود و بومیان آمریکا در مراسم مذهبی و اروپاییانی که به صورت پیپ یا سیگار آن را مصرف می‌کردند، قابل کشیدن در ریه‌ها نبود. کشیدن دود «ناملایم» تنباکو به درون ریه‌ها بدون آسیب کوتاه مدّت جدّی به آن‌ها نیازمند کشیدن مقادیر اندک آن توسّط پیپ‌هایی مانند میدواخ یا کیسرو یا پیپ‌های آبی جدیدی مانند بونگ یا هوکا (برای دیدن انواع مدرن آن رجوع کنید به توک لائو) است.
تاریخچه دخانیات در ایران
نخستین دخالت ایران در امور مربوط به دخانیات به سال ۱۲۹۴ خورشیدی باز می‌گردد. پیش از آن، تجارت داخلی و خارجی دخانیات آزاد بود. بنابر آمار سال ۱۹۱۰ (۱۲۸۹ خورشیدی)، سالیانه معادل ۲۵۰ تا ۲۶۰ هزار تومان توتون و تنباکوی فرآوری شده و فرآوری نشده به کشور وارد می‌شد و مالیات و عوارض گمرکی آن مانند کالاهای دیگر بود. تولید توتون و تنباکو در داخل نیز در سال ۱۲۹۴ حدود سه هزار تن برآورد می‌شد. در سال ۱۲۹۴ دولت میرزا حسن خان مشیرالدوله تصمیم به وضع مالیاتی بیش از کالاهای دیگر بر توتون و تنباکو گرفت و لایحه‌ای به مجلس شورای ملی داد که در ششم مهر ۱۲۹۴ به تصویب رسید و بر توتون و تنباکوی تولید شده در ایران، سی درصد مالیات بست. در سال ۱۳۰۳ دولت رضاخان سردارسپه تصمیم به اصلاح قانون دخانیات گرفت و ذکاءالملک فروغی لایحه‌ای در ۲۷ اسفند به مجلس داد تا مالیات مستقیم از زارعان توتون و تنباکو گرفته نشود، بلکه فروشندگان این کالا برای تنباکو منى چهار قران، برای توتون چپق منى یک تومان و برای توتون سیگار منی پانزده قران مالیات بپردازند. توتون و تنباکوی صادراتی از مالیات معاف و در مورد توتون و تنباکوی مالیاتی قرار شد مالیاتى معادل تفاوت بین حقوق گمرکى دخانیات و مالیات داخلى گرفته شود.